Wawel Wieża Zegarowa po renowacji

 


Link do materiału filmowego na naszym kanale YouTube: Wawel Wieża Zegarowa po renowacji

 

W powyższym materiale filmowym zabiorę Was w podróż po jednym z najważniejszych symboli Krakowa – Wieży Zegarowej na Wawelu. To rzadka okazja podziwiać wszystkie te detale architektonicznie  z bliska i tak dokładnie. Opowiem również o niedawnym remoncie, który przywrócił jej dawną świetność, oraz o historii tego miejsca.

Jesienią 2022 roku więżę otoczyły rusztowania a remont hełmu wieży trwał dwa lata. Prace zakończono w listopadzie 2024 roku, odsłaniając odnowioną konstrukcję. To jeden z kluczowych projektów Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, a jego koszt remontu wyniósł ponad 8 mln złotych.  

Zakres prac remontowych obejmował: Zabezpieczenie drewnianej konstrukcji nośnej hełmu. Oczyszczenie XVIII-wiecznego blaszanego poszycia. Konserwację figur czterech świętych w narożnikach wieży: Kazimierza, Wacława, Stanisława i Wojciecha. Latem 2023 roku odkryto ślady oryginalnych XVIII-wiecznych złoceń wokół otworów na szczycie. Odkrycie tych zdobień było sporą niespodzianką – oryginalne złoto przez lata pozostawało ukryte pod warstwą zabezpieczającą, która… zamiast chronić, skutecznie je zakrywała. Teraz, po nałożeniu nowych złotych płatków, wieża znów lśni jak za dawnych czasów.

 

Wawel Wieża Zegarowa po renowacji
Na tych dwóch zdjęciach możecie zobaczyć efekt prac konserwatorskich – wieża zegarowa przed i po renowacji.

 

Historia Wieży Zegarowej od Kazimierza Wielkiego po barokowy hełm

 

Wieża Zegarowa nie zawsze wyglądała tak, jak dziś. Jej początki sięgają XIV wieku, kiedy to Kazimierz Wielki rozpoczął jej budowę.  Do jej budowy użyto ciosów wapiennych, które ułożono na starym fundamencie z przełomu XI i XII wieku. Budowę przerwano na wysokości 16 metrów na okres … 150 lat. Dokończył ją dopiero w 1522 roku kanonik Krakowskiej Kapituły Katedralnej – Jan Salomonowicz, od którego wieża zyskała nazwę Salomonowa. Do budowy użyto czerwonej cegły, która nadała wieży obecną formę.

 

Barokowa rewolucja

 

W 1715 roku wieża otrzymała hełm prawdopodobnie projektu Kacpra Bażanki – architekta zainspirowanego  projektami dzwonnic bazyliki św. Piotra w Watykanie. To arcydzieło sztuki barokowej, które nie miało sobie równych w ówczesnej Polsce przetrwało do dzisiaj. Umieszczone są w nim dwa dzwony zegarowe (gongi) wybijające godziny i kwadranse. W narożnikach umieszczono figury świętych, a hełm ozdobiono złoconymi detalami.

Ciekawostka: Pierwotny hełm z 1677 roku, zdobiony 12 złoconymi łabędziami został zniszczony przez huragan w 1703 roku. Jego upadek uszkodził nawet sklepienie katedry!

Pierwszy zegar pojawił się na wieży w 1519 roku – miał tylko jedną wskazówkę i 24-godzinną tarczę a na szczycie zamontowano gong. Dokładne określenie czasu było możliwe tylko o pełnej godzinie, gdy zegar akurat bił.

W 1602 roku zegar wymieniono na nowy z tarczą  12-godzinną. Doba zaczynała się odtąd o północy i trwała dwa razy po 12 godzin.

w 1681 roku – dodano mechanizm kwadransowy od tej pory gong godzinowy był uzupełniony dodatkowym gongiem, który  wybijał co 15 minut kwadranse. Z tego okresu pochodzą również obie tarcze zegarowe z herbami bpa Andrzeja Trzebickiego.

Obecny zegar pochodzi z 1899 roku. Jest to zespół trzech mechanizmów z których jeden jest odpowiedzialny za chód zegara, drugi za wybijanie godzin natomiast trzeci za wybijanie kwadransów. Każdy mechanizm ma własny napęd, z obciążnikami biegnącymi przez całą wieżę i nakręca się go co 50 godzin.

 

Ciekawostki

 

Tarcze zegara znajdują się po zachodniej i północnej stronie wieży. Każdy zegar jak przed wiekami posiada tylko wskazówkę godzinową a dokładny czas odmierzają dwa gongi; godzinowy i kwadransowy. A dźwięk brzmi identycznie jak przed wiekami , bowiem obwieszczają go te same  zabytkowe gongi.

W trakcie remontu w wieży 8 lipca 2024 roku odkryto niezwykłe znalezisko – kapsułę czasu, która nie była otwierana przez 300 lat. W kapsule znajdował się dokument wydany przez Kazimierza Łubieńskiego w 1716r, mówiący o okolicznościach renowacji wieży po wichurze  z 1703 roku. Oprócz dokumentu w kapsule znajdowały się relikwie dostojników kościelnych uznanych za świętych oraz „agnusek” – owalna dwustronna pieczęć odlana w 1678 r. Tuba po konserwacji wróci na wieżę. Ciekawe czy trafi do niej coś współczesnego?

Wieża Zegarowa to nie tylko symbol Wawelu, ale też żywy dokument historii. Dzięki pracom konserwatorskim przetrwa dla przyszłych pokoleń. Od ambicji Kazimierza Wielkiego, poprzez wichurę,  błędy dawnych konserwatorów, aż po odkrycia ostatniego remontu – każda epoka zostawiła tu swój ślad.

A Wy widzieliście ją wieżę po renowacji? Dajcie znać w komentarzach!

Jeśli jeszcze nie mieliście okazji, to idealny moment – rusztowania już zniknęły, a wieża znów błyszczy na wawelskim wzgórzu.

 
A jeśli chcecie więcej zdjęć zamku, przygotowałem chyba największą istniejącą galerię zdjęć Wawelu, pełną architektonicznych detali, ujęć z bliska i z daleka, w dzień i w nocy, okraszoną ujęciami wschodów słońca oraz mglistych poranków: największa galeria zdjęć Wawelu
 

Wieża Zegarowa po renowacji galeria zdjęć

 

    Subscribe
    Powiadom o
    guest

    0 komentarzy
    najstarszy
    najnowszy oceniany
    Inline Feedbacks
    View all comments
    0
    Would love your thoughts, please comment.x
    Przewiń do góry