Plac Wolnica na Krakowskim Kazimierzu

Link do materiału filmowego na naszym kanale Youtube: Plac Wolnica dawniej i dziś

Zapraszamy na kolejną podróż w czasie z cyklu „Kraków dawniej i dziś” po znajdującym się w samym sercu dzielnicy Kazimierz – Placu Wolnica.

Jeszcze ponad dwieście lat temu Plac Wolnica był częścią rynku miasta Kazimierza, które funkcjonowało jako samodzielny organizm miejski w latach od 1335 do 1800 roku. Współczesna nazwa placu wzięła się od łacińskiego forum liberum, czyli wolny rynek, rozumianego jako prawa wolnego handlu na mięso. Prawo to obowiązywało w soboty poza wyznaczonymi do tego w dni powszednie jatkami. A jatki były rodzajem targowiska, na którym od czasów średniowiecza  handlarze sprzedawali  swoje produkty. Na archiwalnym zdjęciu Ignacego Kriegera pochodzącym z lat 70 XIX wieku możemy zobaczyć jak mniej więcej wyglądało to targowisko. Ignacy Krieger wraz z dziećmi Natanem i Amelią tworzyli niesamowitą dokumentacja Krakowa, która przetrwała do naszych czasów. Nawiasem mówiąc, chcielibyśmy z Michałem kiedyś przedstawić Wam bliżej rodzinę Kriegerów i opowiedzieć o ich twórczości.

Dominującym punktem Placu Wolnica jest niegdysiejszy Ratusz Kazimierski powstały w XIV wieku. Oczywiście to, co widzimy na filmie to nie jest pierwotny budynek Ratusza. Był on bowiem wielokrotnie przebudowywany a aktualny wygląd to jego dziewiętnastowieczna odsłona. W momencie, kiedy Kazimierz został włączony do Krakowa w 1800 roku, budynek popadł w ruinę i był nawet przeznaczony do rozbiórki. Po remoncie i odbudowie w pierwszej połowie XIX wieku ulokowana została tam szkoła przemysłowo-handlowa, a następnie już pod koniec tego stulecia, po przejęciu budynku przez gminę żydowską, służył jako żydowska szkoła powszechna. Natomiast w okresie okupacji niemieckiej znajdował się tam 4 komisariat Policji Polskiej – granatowej. Obecnie od 1947 roku mieści się tam Muzeum Etnograficzne imienia Seweryna Udzieli.

Drugim dominującym elementem placu Wolnica jest Bazylika Bożego Ciała, która zajmuje wraz z terenem zielonym znajdującym się na jej zapleczu powierzchnię niemal 139 arów. Świątynię ufundował około 1340 roku Kazimierz Wielki, którą po wielu perturbacjach ukończono dopiero w 1405 roku. W późniejszym okresie zbudowano dodatkowo przy kościele klasztor.

Kolejnym charakterystycznym punktem na Placu Wolnica jest powstała w 1970 roku rzeźba-fontanna „Trzej Grajkowie” dłuta krakowskiego artysty Bronisława Chromego, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Warto wspomnieć jeszcze o unikatowym budynku wybudowanym w 1869 roku, znajdującym na rogu ul. Mostowej i Bonifraterskiej. Jest on bardzo nietypowy jak na krakowskie architektoniczne standardy i przykuwa uwagę przechodniów.

Na płycie placu organizowane są „od czasu do czasu” okazyjne  kiermasze oraz wydarzenia kulturalne, które przypominają o dawnej historii tego miejsca z minionej epoki, tętniącego życiem rynku o charakterze handlowym.

Dziś Plac Wolnica powoli się zmienia, dosłownie parę miesięcy temu, gruntownie zmieniono skrzyżowanie u zbiegu ulic Bocheńskiej, Bonifraterskiej, Mostowej i placu Wolnica. Zlikwidowano tam stare tzw. „naleśnikowe” rondo, które straszyło pieszych i kierowców. Na powierzchni skrzyżowania umiejscowiono wyspę z donicami i miejscami do siedzenia. Wyremontowana również została sąsiednia ulica Krakowska znajdująca się u wylotu Placu, stając się bardziej przyjazna dla pieszych i rowerzystów.