Fort 38 i Obserwatorium UJ

Na poniższych zdjęciach widzimy Fort 38 „główny” pancerny, artyleryjski, zwany potocznie „Śmierdząca” Skała. Jest to jeden z dwóch krakowskich fortów typu górskiego. Wzniesiony został w latach 1874-1870. Do lat 60. XX w. posiadał wielką wieżę pancerną Grüssona, która została usunięta podczas przebudowy mieszczącego się tam od roku 1954 Obserwatorium Astronomicznego UJ. Istnieje parę hipotez dotyczących tego niefrasobliwego przymiotnika „śmierdząca”. Jedna z nich mówi, iż etymologii tej nazwy należy doszukiwać się w obfitujących ongiś na tych terenach grzybach – smardze. To właśnie ten Fort stał się areną bardzo dziwnego wydarzenia, jakie miało miejsce w 1910 roku. Kiedy w samo południe (niestety nie znamy dokładnej daty tego wydarzenia), przybyła zmiana mająca zluzować stacjonujących w forcie żołnierzy ze służby, stała się rzecz niewytłumaczalna. W Forcie nie było „żywego ducha”! Wewnątrz wszystko znajdowało się w należytym porządku, nie znaleziono tam żadnych śladów walki, czy nawet pośpiechu wynikającego z jakiś nerwowych ruchów. Wyglądało tak jakby żołnierze wyszli zapalić papierosa. Austriacki wywiad pomimo sprawdzenia wszystkich tropów i możliwych hipotez, rzecz jasna najbardziej oczywistą była ta zakładająca zbiorową dezercję, zamknął sprawę z adnotacją „niewyjaśnione”. Trzeba pamiętać, że były to jeszcze spokojne czasy, nic nie zapowiadało jeszcze wybuchu wojny. Faktem jest, iż żołnierze zniknęli a sprawa po dziś dzień rozpala wyobraźnię historyków.